Bibliotheken, wijkcentra, scholen, sporthallen: publieke voorzieningen maken deel uit van onze dagelijkse leefomgeving. Door allerlei ontwikkelingen staan deze publieke voorzieningen de laatste decennia onder druk. Ze worden gesloten of verplaatst naar een andere locatie. In dit artikel nemen wij het verdwijnen van voorzieningen uit buurten, dorpen en regio's onder de loep. We concentreren ons daarbij op woonzorgvastgoed en scholen. Uiteengezet wordt dat dit verdwijnen mede samenhangt met sectorale beleidsveranderingen, waardoor beslissingen over de toekomst van een voorziening minder ingegeven worden door de kwaliteit van de voorziening en meer door het rendement van het vastgoed. Dit heeft grote gevolgen, niet alleen voor burgers maar ook voor de samenleving als geheel. De dilemma's die hierdoor ontstaan, vragen om een nieuwe manier van sturen.

Publieke voorzieningen omvatten een breed palet aan voorzieningen, zoals verzorgingshuizen, onderwijsinstellingen, sporthallen, bibliotheken en buurthuizen. Deze voorzieningen zijn gevestigd in maatschappelijk vastgoed: “gebouwen die worden ingezet ten behoeve van het verlenen van diensten die kennelijk van zodanig maatschappelijk belang worden geacht dat de dienstverlening geheel of gedeeltelijk publiek of collectief wordt bekostigd” (PBL, 2017).