De uitkomsten van de haalbaarheidsstudie zijn onlangs goedgekeurd door de stichting Brainport Smart District en daarmee is nu officieel een startschot gegeven voor de verdere realisatie van het ‘100 Huizen-project’. De komende maanden zullen onder regie van UNSense drie consortia worden gevormd: een bouwconsortium voor de aanleg van de huizen en de infrastructuur, een tech consortium voor de bouw van een innovatief urban data platform en een consortium van service-ontwikkelaars.

Het ‘100 Huizen-project’ maakt onderdeel uit van het masterplan van UNStudio voor de uitbreiding van de wijk Brandevoort, een plan van 150 hectare met 1500 vast en 500 tijdelijke woningen, groen en 12 hectare bedrijventerrein, met de ambitie om de ‘slimste wijk ter wereld’ te worden. In het project worden de nieuwste technologieën en inzichten toegepast om tot een duurzame, energieneutrale, circulaire en sociale wijk te komen, waarbij inwoners een actieve rol spelen in de ontwikkeling van hun wijk. Belangrijke pijlers van het masterplan zijn zelfvoorzienendheid door gezamenlijke energieopwekking en lokale voedselproductie, toekomstbestendig watermanagement, gezamenlijk databeheer en grensverleggende mobiliteitsdiensten. Zo kan een wijk ontstaan die oplossingen biedt voor urgente kwesties als klimaatverandering, snelle verstedelijking, (gebrek aan) sociale cohesie, veiligheid en duurzame mobiliteit.

Het 100 Huizen project is een living lab of beter: een real life testomgeving waarin wordt onderzocht hoe data en technologie op wijkniveau kan worden ingezet om een positieve impact te maken op het welzijn van de inwoners, in sociaal en ook in economisch opzicht. Op basis van eigen onderzoek denken wij dat technologie in de stadswijk kan leiden tot tijd-, geld- en energiebesparing op het gebied van wonen, mobiliteit, voedsel en gezondheid. Onze aanname is dat door intelligente diensten te ontwikkelen, die aansluiten en zich aanpassen aan de behoefte en het verbruik van mensen, de basisvoorzieningen efficiënter, duurzamer en ook goedkoper zullen worden.

Het gevolg is dat door de basisvoorzieningen beheersbaar te maken, de vaste lasten omlaag gaan en er meer (netto) inkomen maar ook tijd en energie vrijkomt voor andere activiteiten die belangrijker, betekenisvoller, aangenamer, en gezonder zijn in het leven van mensen. Hierdoor zal het gevoel van welzijn en levenskwaliteit/geluk groeien, hetgeen ook weer een positieve weerslag heeft op de gezondheid van mensen. Door het gemeenschappelijke karakter van smart city diensten kunnen deze ook een positief effect hebben op de gemeenschap als geheel – de participatie, sociale cohesie in de samenleving bevorderen, eenzaamheid verminderen. Denk aan een woonwijk waar bewoners via een gemeenschappelijk communicatieplatform meer voor elkaar kunnen betekenen en meer gezamenlijke initiatieven kunnen ontplooien, elkaar kunnen helpen.

Onderzoek laat zien dat technologische vooruitgang altijd een directie invloed heeft gehad op ons dagelijks leven – en dat ook eerdere industriële revoluties veelal hebben geleid tot een besparing van tijd, energie en geld, en tot een algehele toename van comfort levels. Datzelfde mechanisme geldt nu voor de digitale revolutie. Nu al zijn data en smart technologie met onze dagelijkse handelen verweven. De smart phone heeft geleidelijk aan allerlei dagelijkse handelingen makkelijker, sneller en in sommige gevallen ook goedkoper gemaakt – en de hoeveelheid apps en toepassingen nemen nog altijd toe. De alsmaar voortschrijdende technologie (5G, IoT, sensors, AI, ML) maakt het mogelijk om het domein van data verder uit te breiden naar het niveau van de wijk. In plaats van losse devices - schermen, telefoons, horloges - zal technologie steeds meer ‘shy’ worden, geïntegreerd zijn in de omgeving.

Door technologie te implementeren in bijvoorbeeld woningen, auto’s of openbare ruimte kunnen dagelijkse bezigheden (boodschappen, koken, huishouden) vergemakkelijkt worden, en kosten worden bespaard. Door inzet van data kun je een wijk creëren die circulair, groen en energiezuinig is. Een plek waar mensen hun eigen voedsel en energie produceren, waarbij de hoeveelheden volledig zijn afgestemd op het werkelijke verbruik. Denk aan een wijk die zo slim gebouwd is dat woonlasten er lager zijn, en de (elektrische) vervoersvoorzieningen beter en schoner zijn – waardoor een (dure) auto voor de deur praktisch overbodig wordt. Door te differentiëren in woningtypes willen we een wijk bouwen die inclusief is en aantrekkelijk voor een dwarsdoorsnede van de samenleving.

De aard van het Living Lab, en van zo’n intelligente, lerende, adaptieve stadswijk in ontwikkeling, is dat precieze behoeften en de daarmee samenhangende diensten vooraf niet met zekerheid vast te stellen zijn.

Tegelijkertijd is het 100 huizen project erop gericht om een alternatief en eerlijker economisch model uit te testen waarbij de inwoners zelf, burgers, eindgebruikers net zoveel meeprofiteren van de uitruil van data als de bedrijven. Het huidige dominante businessmodel gaat uit van gratis data die consumenten en kleine bedrijven leveren aan technologiebedrijven in ruil voor ‘gratis’ diensten, waarbij alleen de techbedrijven profiteren van de winst. Het 100 Huizen Project wil een alternatief model ontwikkelen voor dit gratis model, waarbij inwoners, maar ook de lokale middenstand in gelijke mate meeprofiteren van data-uitwisseling.

Ruggengraat van de nieuwe wijk wordt gevormd door een te introduceren digitaal platform, het zogeheten Urban Data Platform. In tegenstelling tot veel bestaande data-uitwisselingssystemen hanteert dit platform het principe van Equal Exchange. Dit houdt in dat niet één of meerdere techbedrijven eigenaar zijn van de data maar de mensen zelf. Door ‘user consent’ centraal te stellen, wordt de inwoners/ eindgebruiker zelf eigenaar van de data en bepalen zij zelf welke gegevens ze afschermen en welke ze willen delen en met welke partijen. Door bewoners zelf de controle te geven over welke data zij met wie delen, ontstaat de basis voor een nieuw economisch model van Equal Exchange, en krijgen inwoners automatisch zeggenschap over de diensten die op basis van hun data worden ontwikkeld. Het platform zal met een dashboard - onder beheer van een neutrale partij – voor elke gebruiker precies inzicht verschaffen in het rendement dat de data-uitwisseling oplevert – hetzij in de vorm van diensten die aansluiten op hun behoeften van de inwoners, en die tijd, geld en energie uitsparen – hetzij in de vorm van omzet voor de bedrijven die die diensten leveren. Uiteindelijk zal dit leiden tot een situatie waarin de toegevoegde waarde van data-uitwisseling voor alle partijen gelijk en tastbaar is.

100 Huizen living lab heeft de ambitie en de potentie om een internationaal model te staan voor een slimme en toekomstbestendige stadsontwikkeling, waarin mens en milieu centraal staan. Het 100 Huizen living lab zal leiden tot inzichten over hoe we wijken en steden in de toekomst op een verantwoorde manier kunnen laten functioneren en de fysieke, mentale en sociale leefbaarheid van de inwoners kunnen bevorderen. Het stedelijk landschap verandert wereldwijd in hoog tempo. In 2050 zal naar schatting meer dan 70 procent van de bevolking in de steden wonen. Deze snelle verstedelijking brengt een hele reeks nieuwe uitdagingen met zich mee: van toenemende sociale isolatie tot enorme druk op bestaande systemen voor voedselvoorziening, energie en water. We moeten oplossingen zien te vinden om in de steden van de toekomst niet alleen te kunnen overleven, maar ook de leefbaarheid te vergroten. Een kleinschalig Living Lab als Brainport Smart District biedt uitgelezen kans om innovatieve ontwerpoplossingen te valideren en de schaalbaarheid ervan te testen.

Data en privacy is terecht een gevoelig onderwerp en heeft vanzelfsprekend onze hoogste prioriteit. Er is in de afgelopen jaren een groot wantrouwen ontstaan jegens BigTechs. Om die reden zal voor dit project een Raad voor de Ethiek worden samengesteld, bestaand uit wetenschappers en onafhankelijke deskundigen uit de publieke en private sector. Zij zal dienen als een objectief adviesorgaan over specifieke onderwerpen zoals data-eigendom, privacy, regelgeving en financieel gewin voor de eindgebruiker. Het bestuur houdt toezicht op de ontwikkeling en implementatie van het Urban Data Platform en ziet erop toe dat wet- en regelgeving te allen tijde worden nageleefd en het belang van het individu, de bewoners altijd voorop staat.

Het 100 Huizen-project versterkt de rol van UNSense als strategie- en orkestratieadviseur in toonaangevende smart city-projecten. Als bedenker en bewaker van het ‘living lab’- concept zal UNSense gedurende het realisatieproces optreden als regisseur van alle samenwerkingsverbanden tussen partners. Het bedrijfsmodel van UNSense is gebaseerd op adviesdiensten (strategie en regie), waarvoor UNSense een vergoeding in rekening brengt bij de verschillende belanghebbenden (UNSense-klanten). Daarnaast is UNSense een incubator voor start ups die voortvloeien uit de projecten. In het geval van het 100 Homes Project kan dat de oprichting van de Urban Data Platform NewCo zijn evenals andere bedrijven die diensten verlenen aan de bewoners.

VolkerWessels
VolkerWessels is als ontwikkelaar en bouwer de partner van UNSense in het 100 Huizen project.: VolkerWessels bestaat uit meer dan 120 ondernemingen, gevestigd in 4 landen. Het concern is actief in de sectoren bouw & vastgoedontwikkeling, energie & telecom en infrastructuur. VolkerWessels gelooft in een leefomgeving waarin levenskwaliteit centraal staat. De leefomgeving van de toekomst is een slimme leefomgeving met sociaal en technologisch hoogstaande wijken, die meer verbinding tussen mensen mogelijk maakt. Als bouwconcern kan VolkerWessels een positieve bijdrage leveren door oplossingen voor stedelijke uitdagingen te ontwikkelen, zoals circulaire woonconcepten, energieneutrale infrastructuur of het met sensoring verbeteren van luchtkwaliteit in gebouwen. VolkerWessels-bedrijven SDK Vastgoed en VolkerWessels Telecom gaan de 100 huizen en de onderliggende infrastructuur (energie, telecom, water en riolering) ontwikkelen en bouwen. Deze ‘slimme huizen’ vormen de basis voor de werking van het Urban Data Platform. VolkerWessels heeft als doel om op een innovatieve manier te leren en te ontwikkelen, en daarmee positief te kunnen bijdragen aan de huidige en toekomstige levenskwaliteit. Het 100 Huizen project in Brainport Smart District past goed in deze doelstelling.

Brainport Smart District
Brainport Smart District wordt een slimme woon- en werkwijk waar de stedenbouwkundige omgeving is ontworpen in samenhang met nieuwe technologieën voor digitalisering, vervoer, gezondheid, energieopwekking en –opslag en circulair bouwen. De bewoners spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van hun eigen leefomgeving. De wijk wordt een real-life proeftuin (living lab) voor de ontwikkeling van nieuwe systemen, processen en diensten die hun toepassingen vinden bij de herontwikkeling van bestaande wijken, op een wijze die onze planeet niet verder belast, vervuilt of uitput. Brainport Smart District wordt gerealiseerd in Helmond, in Brandevoort in de periode 2019-2029.