Dit adviseert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in het advies ‘Mainports voorbij’ dat afgelopen vrijdag aan de ministers van Economische Zaken en van Infrastructuur en Milieu is aangeboden.

De economie is in verandering. ‘De Nederlandse economie heeft sterk geprofiteerd van de groei van Schiphol en de haven van Rotterdam,’ zegt Jan Jaap de Graeff, voorzitter van de Rli. Het mainportconcept vormde een krachtig beeld voor de economische ontwikkeling van Nederland en het mainportbeleid droeg bij aan het succes van Schiphol en de haven van Rotterdam. ‘De economie van morgen vraagt echter om meer,’ aldus De Graeff. ‘Het wordt steeds belangrijker om overheidsbeleid te voeren dat de concurrentiepositie versterkt van de economische kerngebieden in Nederland, zoals de Noordvleugel en de Zuidvleugel van de Randstad en de regio rond Eindhoven.’ De raad adviseert in dat beleid te bepalen wat de bijdrage van zowel de beide havens als andere factoren daaraan kan zijn. Overheidsbeleid dat zonder meer investeert in volumegroei van beide mainports past daarin niet.

Het vestigingsklimaat in Nederland wordt door veel meer bepaald, dan alleen door Schiphol en de haven van Rotterdam. Goede digitale infrastructuur, technologische innovatie, maar ook de kwaliteit van de leefomgeving en het voorzieningenniveau zijn van groot belang. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur adviseert het kabinet daarom om een Strategie Vestigingsklimaat 2040 op te stellen. Het doel van deze strategie moet zijn de belangrijke economische kerngebieden van Nederland te versterken. Om dat te kunnen bereiken is de onderlinge interactie en samenhang van deze gebieden met de haven van Rotterdam, de luchthaven Schiphol, het kenniscentrum rond Eindhoven en de digitale infrastructuur naar het oordeel van de raad belangrijker dan focus op hun individuele bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland. De raad onderkent overigens dat de haven van Rotterdam en de luchthaven Schiphol, elk met hun eigen karakteristieken, voor ons vestigingsklimaat essentieel zijn en blijven.

Een integrale visie op de betekenis van economische kerngebieden voor het vestigingsklimaat leidt tot bredere afweging van overheidsinvesteringen, waardoor betere beleidskeuzes gemaakt kunnen worden. De raad adviseert om in de Strategie Vestigingsklimaat 2040 verschillende investeringen af te wegen op hun effect op het vestigingsklimaat en te kiezen voor de investeringen met het grootste effect. De raad vindt dat het recente bestuursakkoord over de Ruimtelijk Economische Ontwikkelstrategie (REOS) hiervoor een goede basis vormt en daarom versterking verdient. De REOS kiest als startpunt kansrijke economische ontwikkelingen in stedelijke regio’s. Deze benadering is breder dan die van apart mainportbeleid en biedt daardoor naar het oordeel van de raad meer perspectief op blijvend economisch succes.

Het RLI-advies ‘Mainports voorbij’ is hier te downloaden.