Van alle woningen in Nederland stond medio 2013 ongeveer 2,7 procent leeg. Voor monumentale woningen was dat percentage aanzienlijk hoger, namelijk 5,4 procent (bijna 3.000 woningen). Het gaat om panden met een woonfunctie die toen niet bewoond werden en ook niet werden gebruikt voor een andere functie. Het merendeel van de monumentale woningen, circa 70 procent, stond bovendien langer dan anderhalf jaar leeg. Ook dat is hoger dan gemiddeld.

Van alle monumentale woningen is 46 procent koopwoning. De rest is huurwoning, waarvan weer 62 procent eigendom is van een particuliere verhuurder. Vooral hier is de leegstand groot (8,5 procent). Goedkope en kleinere monumentale woningen staan bovendien vaker leeg staan dan monumenten met een hogere WOZ-waarde en groter woonoppervlak. Een onderverdeling naar gebieden met bevolkingskrimp laat geen opvallende verschillen zien. In gebieden waar het aantal inwoners afneemt, is de leegstand niet veel groter dan in andere gebieden.

Het CBS heeft daarnaast gekeken naar de leegstand in beschermde stads- en dorpsgezichten. In deze veelal karakteristieke, oude buurten staat 6,1 procent van alle woningen leeg, monument of niet. In andere buurten is dat slechts 2,7 procent.

De afgelopen jaren is leegstand in toenemende mate een maatschappelijk probleem geworden. De Rijksdienst wil weten wat deze ontwikkeling betekent voor het erfgoed. De resultaten van het onderzoek zijn aanleiding om het denken over ‘wonen in een monument’ nog eens tegen het licht te houden. Zijn rijksmonumenten minder in trek dan algemeen wordt aangenomen? Is de leegstand het gevolg van de economische crisis en raakt deze de monumenten harder dan de niet-monumenten? De Rijksdienst wil het onderzoek over een paar jaar herhalen om hier meer duidelijkheid over te krijgen.

Meer informatie over het onderzoek is te vinden op www.erfgoedmonitor.nl