De Samenwerkingstafel Middenhuur presenteerde haar ervaringen in het rapport Samen bouwen aan middenhuur. Rob van Gijzel doet hierin een aantal aanbevelingen aan het kabinet, zowel over een nieuwe manier van samenwerken als over aanpassingen van wet- en regelgeving. Van Gijzel kreeg van de toenmalige minister van BZK opdracht te onderzoeken hoe het middensegment op de huurmarkt vergroot kan worden. Hij organiseerde twaalf lokale samenwerkingstafels en een landelijke bijeenkomst met betrokken brancheorganisaties.

De verantwoordelijkheid voor het vergroten van het aanbod in het middensegment ligt op lokaal niveau, stelt Van Gijzel. Daarvoor zijn alle partijen nodig: de gemeente, investeerders, ontwikkelaars, bouwers, huurders, makelaars, corporaties en de Rijksoverheid. Van Gijzel adviseert dat gemeenten in hun woonvisie ambities voor middenhuur vastleggen en hierover een structureel overleg met betrokken partijen inrichten. Daar kunnen ook afspraken worden gemaakt over herverdeling van de bestaande voorraad, grondposities en doorstroming. Daarna volgen afspraken over wat welke partij daaraan bijdraagt. De samenwerkingstafel ontwikkelde een roadmap: routes die lokale partijen samen kunnen volgen om goed en snel te komen tot meer middenhuur.

Het is belangrijk dat de Rijksoverheid actief meewerkt en binnen de wet- en regelgeving meezoekt naar oplossingen voor lokale problemen. Soms is er ook tijdelijk lokaal maatwerk nodig, stelt Van Gijzel, bijvoorbeeld via proefprojecten. Dan moet er wel sprake zijn van een acute vraag en een overtuigend en gedragen plan voor meer nieuwbouw. Een mogelijkheid is bijvoorbeeld het flexibel inzetten van corporatiewoningen als sociale dan wel middenhuurwoning. Aedes heeft er steeds voor gepleit dat partijen lokaal bekijken wat er nodig is en dit vervolgens in proefprojecten uitvoeren. 

De prioriteit van corporaties ligt bij sociale huurwoningen, maar de markttoets uit de Woningwet werpt voor hen onnodig belemmeringen op om ook bij te dragen aan het middensegment, aldus Van Gijzel. Daarom adviseert hij de markttoets te vereenvoudigen en de rendementseis (BAR) te vervangen door een financiële toets. De markttoets voor grond in erfpacht moet helemaal vervallen. Aedes gaat nu samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en ontwikkelaar/fondsmanager Amvest een concreet voorstel maken voor aanpassing van de markttoets.

Aedes nam deel aan de landelijke samenwerkingstafel en is positief over de aanbevelingen. Aedes-voorzitter Marnix Norder: ‘De grote winst is dat alle partijen samen hebben gekeken hoe we de groep woningzoekenden kunnen helpen die maar heel moeilijk aan een bij hen passend huis komt. Dat biedt een goede basis om overal in het land ter plekke te kijken wat nodig is, wat marktpartijen kunnen doen en waar corporaties kunnen helpen. Wij zijn altijd het belang van gemengd bouwen blijven benadrukken, bijvoorbeeld bij herstructurering van wijken. Als het nodig is, staan corporaties klaar.’

Marktpartijen aan de Landelijke Samenwerkingstafel laten weten niet in te stemmen van álle aanbevelingen die werden gepresenteerd. Met name niet met de aanbeveling om zowel de bestaande voorraad middenhuur als de nieuwbouw middenhuur te gaan reguleren. Van Gijzel stelt voor om het huidige puntenstelsel voor de gereguleerde huurwoningen ook te laten gelden voor huurwoningen tussen de 711 en de 950 euro. Ook wil hij lokale bestuurders laten bepalen welke aanvangshuren mogen worden gevraagd en hoe de jaarlijkse huurverhoging eruit ziet.

Ook andere aanbevelingen ondervinden kritiek, zoals de door Van Gijzel voorgestelde versoepeling van de markttoets voor corporaties, die IVBN/HPP/NEPROM te ver vinden gaan. Beoogd werd oorspronkelijk om het corporaties makkelijker te maken om in wijken met veel corporatiebezit door de corporaties zelf middenhuur woningen te laten bouwen, in het geval marktpartijen (nog) geen animo zouden hebben om dat te doen. Vertegenwoordigers van deze marktpartijen willen hier nu zelf met Aedes en de VNG uit zien te komen. Samenwerking met corporaties, ieder vanuit de eigen sterkten, is immers nodig.