In de grote stad is veel gebouwd. Er is een ruim aanbod nieuwe huurappartementen en koop-eengezinswoningen. Huren zijn acceptabel en hypotheken spotgoedkoop. De troosteloze hoogbouwwijken van vroeger zijn nageïsoleerd en geherstructureerd.  Het historische centrum wordt gedomineerd door het massatoerisme. In de wijken eromheen zindert het lokale stadsleven, zeker nu de lente ontluikt. Maar er wonen ook ouderen in ongeschikte woningen in verschraalde buitenwijken, terugverlangend naar een tijd die zij vaak haatten maar nog wel begrepen. Andere ellende bestaat nog steeds. Mensen met complexe problemen: ontslag, alcohol, psychose, huisuitzetting. Arbeidsmigranten uit het oosten in goedkope, brandgevaarlijke barakken. Minderheden zonder aansluiting op de mainstream, elektra en water.

Wetende dat ik veel ook niet zie, meen ik toch dat ze beter af zijn dan vijfentwintig jaar geleden. Er waren winnaars en verliezers maar de tijd heeft veel wonden geheeld. Bovenal is er een generatie groot geworden die niet anders weet dan hoe het nu is. In het vliegtuig terug besef ik me echter al snel hoe lastig het is parallellen te trekken. Geschiedenis, cultuur, economie, padafhankelijkheid, het is allemaal te anders.

Morgen weer de Haagse hectiek in. De lucht is weer zwanger van woningmarkt-hervormingen en er zijn enkel fundamentele keuzen te maken. Kansrijk Woonbeleid van het CPB en het PBL biedt de politiek een menukaart van maatregelen en beleidspakketten. Wat zijn de effecten in termen van betaal- en vermogensrisico’s, welvaartswinst en wat is het prijskaartje voor de overheidsbegroting? Een belangrijk onderliggend vraagstuk is of we het wonen direct blijven subsidiëren of dat we de subsidiering vervangen voor directe vraagondersteuning in de vorm van ongebonden terugsluis.  

Het IBO sociale huur studeert momenteel op de beheersbaarheid van de huurtoeslag in de context van de sociale huurmarkt als geheel. Het fundamentele vraagstuk hier is waar de eindverantwoordelijkheid voor de betaalbaarheid komt te liggen. Kan de bestaande regeling worden geoptimaliseerd, verbeterd en/of bestendigd? Krijgen corporaties de eindverantwoordelijkheid (en bijbehorende verplichtingen)? Of willen we toch naar een unitaire, marktconforme huursector en aanvaarden we de consequenties van meer huurtoeslag c.q. inkomensondersteuning, inclusief de bijbehorende geldstromen? Of proberen we de betaalbaarheid vooral via de combi van passendheid en huurtoeslag te organiseren?

Dan is er nog de Studiegroep Duurzame Groei, die ook naar de woningmarkt kijkt. Waar komt het speerpunt van het woonbeleid te liggen? In het vrije spel van vraag en aanbod? Of gaan we verder decentraliseren, waarbij ook de liberalisatiegrens, de toewijzingsgrens en de huurtoeslag op regionaal niveau bepaald worden? Moet de Rijksoverheid juist weer dwingender gaan sturen? Of zeilen we verder op de ingezette koers om de woningmarkt in rustig vaarwater te houden?

Kortom: genoeg fundamentele vraagstukken op tafel in de aanloop naar de komende verkiezingen en kabinetsformatie. Ik kan me nog maar moeilijk voorstellen waar wij over vijfentwintig jaar zullen staan. Dus U snapt het al – ik ga graag nog eens een weekendje weg.