1. Het gros van de gemeenten verwacht dat de coronacrisis een structurele impact heeft op centra. Transformatie van leegstaand vastgoed wordt daarom prioriteit nummer één de komende jaren.
2. Als gevolg van de coronacrisis wordt voor centrumvoorzieningen een krimp verwacht variërend van 10 tot 40% voor de komende vijf jaar. Middelgrote en grote centra worden het hardst geraakt, met name door het grote aanbod modezaken. Doordat naar verwachting een deel van de horecazaken deze coronacrisis niet overleeft, komt een completere centrumbeleving onder druk te staan.
3. In driekwart van de stads- en dorpscentra speelt een opgave om het winkelgebied compacter te maken. De coronacrisis versterkt en vergroot deze opgave. Transformatie van winkelvastgoed komt echter heel beperkt van de grond: in slechts een kwart van de gemeenten zijn in de afgelopen jaren transformatieprojecten gestart.
4. Gemeenten benutten hun gereedschapskist met instrumenten nog onvoldoende voor een effectieve centrumaanpak. Gemeenten stellen zich bij transformatie vaak passief op: het initiatief wordt bij de vastgoedeigenaar gelegd. Juist actief ingrijpen door gemeenten blijkt het meest effectief. Een derde van de gemeenten verwacht dat haar huidige vastgoedaanpak en instrumenten niet leiden tot een gezond leegstandsniveau in het centrum.
5. Een grote bottleneck bij transformatie is samenwerking met vastgoedeigenaren. Gemeenten beoordelen dit met een krappe voldoende (5,6). 30% van de gemeenten verwacht dat stroeve samenwerking met vastgoedeigenaren het functioneren van het centrum verder onder druk zet.
6. Gemeenten bouwen investeringen in het centrum de komende drie jaar af met 10%, vooral in middelgrote en grote gemeenten. Bijna 40% van de gemeenten geeft aan dat gemeentelijke financiën een belemmering vormen voor de transformatieaanpak.
7. Wonen in centra is het meest kansrijke segment voor haalbare businesscases bij transformatie. De komende jaren is er behoefte aan 240.000 woningen in (stedelijke) centra.
8. Een meerderheid van de gemeenten vindt regionale detailhandelsafspraken wenselijk, onder andere voor afstemmen van nieuwe plannen, regionale keuzes maken voor toekomstbestendige centra en het reduceren van (onbenutte) plancapaciteit.

Martijn Exterkate (adviseur Stec Groep) over de conclusies: “De kans dat (winkel)centra er op middellange termijn anders uit zien dan nu met structureel meer leegstand is zeer groot. Consumenten laten centra met veel zichtbare leegstand links liggen. Transformatie van leegstaand (winkel)vastgoed wordt daarom de komende jaren prioriteit nummer één voor veel centra. Uit ons onderzoek blijkt dat gemeenten die zelf actief de handschoen oppakken en transformatie niet puur aan de markt overlaten, veel meer succes boeken. Gemeenten die staan voor levendige en vitale centra moeten daarom de regierol pakken.”

Martijn Exterkate (adviseur Stec Groep): “Het momentum voor transformatie is groter dan ooit. Vastgoedeigenaren gaan zeker niet ontkomen aan een afwaardering van vastgoed. Vasthouden aan investeringswaarde is niet langer houdbaar. Daarom zal de markt transformatie van (winkel)vastgoed omarmen. Ik pleit er voor om deze crisis te benutten voor structuurversterking op langere termijn.”