Sinds de start van de schaalvergroting neemt het aantal agrarische bedrijven af, door onder meer matige inkomensperspectieven en het ontbreken van opvolgers in (familie)bedrijven. In een kwart van de vrijgekomen bedrijfsgebouwen zijn de afgelopen jaren niet-agrarische bedrijven gevestigd. Voor de andere bedrijfsgebouwen die vrijkomen wordt maar beperkt een nieuwe bestemming gevonden. Circa 4,2 miljoen vierkante meter komt leeg te staan. Daarmee loopt de totale verwachte leegstand op naar 6,2 miljoen vierkante meter in 2030.

Het gaat vooral om grote stallen en schuren die in veel gevallen zijn gebouwd in de periode van de schaalvergroting, vanaf 1965 tot nu. Veel van deze gebouwen bevatten asbest. De grootste leegstand doet zich voor in gebieden met veel veehouderijen, vooral in het oosten en zuiden van Noord-Brabant. Gedeputeerde Erik van Merrienboer (Ruimte) spreekt over een zeer forse toename: ‘We  hebben het bij benadering over een op de drie tot vier boerderijen waarvan de stallen en schuren leeg komen. Als deze gebouwen langdurig niet worden onderhouden ziet dat er niet alleen slecht uit, het brengt ook risico’s met zich mee voor gezondheid en veiligheid. Bovendien trekt leegstand criminaliteit aan.’ Ook wijst hij op de sociale gevolgen: ‘Wat betekent dit perspectief voor Brabantse boeren wiens pensioen opgesloten zit in gebouwen die soms nauwelijks restwaarde hebben?’

Een andere invulling van agrarische bedrijfsgebouwen is het meest wenselijk, zo lang dat niet elders voor nieuwe leegstand zorgt. Recreatie en zorg zijn gebruikelijke vormen van herbestemming. De provincie zoekt daarnaast met ondernemers, gemeenten en anderen naar innovatieve herbestemmingskansen, zoals op gebied van duurzame energie en vernieuwende agrofoodconcepten. Dit jaar vinden experimenten plaats in Boxmeer, Gemert-Bakel, Hilvarenbeek en Oss. Naar verwachting sluiten nog meer gemeenten aan.

Leegstand in boerderijen maakt deel uit van de brede Brabantse aanpak leegstand van onder meer winkels, kantoren, bedrijfsgebouwen en erfgoed. De provincie gaat op korte termijn in gesprek met een brede groep van betrokkenen, zoals vastgoedeigenaren, ondernemers, financiers, maatschappelijke organisaties en overheden. Tijdens deze gesprekken komen, naast herbestemmingskansen, ook marktconcepten om sloop te financieren, aan de orde.