Recensies

De Ruimtemakers

ma 12 maa 2018

De komst van de auto, een bevolking die naar verwachting zou verdubbelen van 11,5 miljoen in 1960 naar 20 miljoen in 2000, en de verschuiving naar een diensteneconomie: het waren ontwikkelingen die in het naoorlogse Nederland grote veranderingen naar de grote stad brachten. In zijn boek "De Ruimtemakers" richt Tim Verlaan de aandacht op wie de stad hierop aan zou passen. Met een sterk gevoel voor context en een zeer rijke verwijzing naar bronnen beschrijft hij bovendien hoe men via de ruimtelijke ordening van Utrecht, Den Haag en Amsterdam trachtte een antwoord te geven op deze grote opgaven.

De Ruimtemakers
Besproken door Maarten van Schie, PBL
Tim Verlaan (2017)
Uitgeverij Vantilt, Nijmegen
ISBN: 978-94-6004-346-8
216 pp, €24,50

Als het doek op gaat is het 1950, en zijn de hoofdrolspelers van het verhaal, naast de gemeentelijke ambtenaren en politici, ook projectontwikkelaars. Zij konden “vraag opsporen, bedrijfscontinuiteit warborgen en nieuwe bouwsystemen toepassen, waardoor de afhankelijkheid van opdrachtgevers afnam.” Aan het einde van de beschreven periode, in 1980, staat er een derde partij fier en strijdlustig op het podium: de (activistische) burger. Met cameo’s van bekende politici als Joop den Uyl, Adri Duyvenstein, Marcel van Dam en Jan Terlouw, leest men hoe er in de tussenliggende periode een omslag plaats vond in het denken over de ruimtelijke ordening, specifiek met betrekking tot de Nederlandse binnenstad.
Tim Verlaan toont in dit boek het ontluikende samenspel tussen deze drie partijen. Het boek, gebaseerd op zijn proefschrift, is rijk aan duiding en nuance. Na het decor van Nederland in deze periode op te bouwen, komen de spelers op in drie akten, gecentreerd rond grote en minder grote projecten in Utrecht (Hoog-Catharijne), Den Haag (Spuikwartier) en Amsterdam (o.a. Bickerseiland). Verlangens en frustraties komen ten tonele en, terwijl in de achtergrond de Nederlandse ruimtelijke ordening vorm krijgt, verstillen tot objecten in onze gebouwde omgeving.