S+RO 2015/05 45ThemaJaar van de RuimteStedelijke agendaErik PasveerGemeente Den Haagerik.pasveer@denhaag.nlHet resultaat van het Jaar van deRuimte, Manifest 2040, mag er zijn. Enkomt op een uitgelezen moment. In2016 staat de Urban Agenda centraaltijdens het Nederlands voorzitterschapvan de Europese Unie. Tegelijkertijdwerken Nederlandse steden toe naargemeentelijke omgevingsvisies. HetRijk werkt aan nieuw ruimtelijk beleid(Ruimtelijk-Economische Ontwik-kelstrategie ? REOS, Agenda Stad). Degelijktijdigheid van die drie (Europeseagenda, rijksbeleid, lokale visies), geeftManifest 2040 reli?f.Het Manifest geeft een overzichtelijkelijst van opgaven, de oogst van eenknap staaltje collectief denkvermo-gen. De opgaven zijn relevant: energie,water, infrastructuur, technologie,gezondheid, hergebruik, landbouw. Zehebben grote impact op de steden enstaan ook, in allerlei variaties, in de ste-delijke omgevingsvisies-in-wording.Stedelijk succesverhaalop spanningDe uitdagingen van de steden in Neder-land zijn enorm. De stedelijke bevol-king groeit en de economie trekt aan.Steden zijn motoren van economischevoorspoed en vernieuwing, van socialestijging en integratie. Maar het stede-lijk succesverhaal staat op spanning.De bevolking in de grote steden groeit,maar de stedelijke woningproductieblijft daarbij achter.Nieuwe binnenstedelijke woningbouwis dringend noodzakelijk, maar kostruimte en geld. Ongeacht de manierwaarop (klassiek projectmatig ofvernieuwend kleinschalig): bouwen inde stad is relatief duur. Bijdragen vande rijksoverheid aan de `onrendabeletop' van stedelijke bouwprojecten zijnweggevallen, maar de kosten van bin-nenstedelijk bouwen dalen niet. Vooralde woningbouw in het middensegmentis hiervan de dupe.De bevolking groeit en daarmee hetarbeidsaanbod. De bedrijfsresultatenen het consumentenvertrouwen zit-ten in de lift, maar de werkgelegen-heid niet. Belangrijke oorzaak is devolgende ronde in de automatisering.Na het laaggeschoolde werk is nu hetmbo-niveau aan de beurt. Het gevolg iskrimp van het middensegment van dearbeidsmarkt.De segregatie in steden gaat voort.Factoren die mensen veerkrachtig ofjuist kwetsbaar maken (huisvesting,werk, opleiding, gezondheid, partici-patie) raken steeds meer ruimtelijkgeconcentreerd waardoor het voorveel mensen moeilijker wordt om opzich eigen kracht te ontworstelen aanzorgbehoefte en isolement.De combinatie van deze drie trendsraakt de kern van de stad: kans op eenwooncarri?re, op werk, sociale stijging.De oplossingen liggen in de steden zelf.Een nieuwe generatie stadsbewoners,stedelijke ondernemers en sociale net-werken dient zicht aan. Hoe kunnen wehun oplossend potentieel maximaal instelling brengen?Collectieve ambitieElk antwoord op die vraag moet aan-sluiten bij de voortgaande schaalver-groting van economie en leven in destad, de metropoolvorming. De huidigemetropoolregio's zijn vooralsnog eengoed, maar nog onvolkomen begin vandat antwoord. De Europese Unie en inde landen om ons heen (Frankrijk, Itali?,Duitsland, Engeland) onderkennen derealiteit en het belang hiervan wel enhandelen daarnaar. Nederland blijft watdat betreft achter.Het Manifest 2040 laat zien `wat' wemoeten doen. Maar nog niet `waarom'.Het `waarom' volgt niet uit de groteruimtelijke opgaven zelf, maar uitein-delijk uit een collectieve ambitie. Waarwillen we naartoe? Kunnen we met dieopgaven meer doen dan ze gewoongoed oplossen? Kunnen we ze gebrui-ken om aan steden te bouwen waar wetrots op zijn?Ik kijk uit naar een vervolg op hetManifest waarin deze vragen wordengeadresseerd. Erik Pasveer is hoofd Stedenbouw &Planologie bij de gemeente Den Haag.Stedelijke agenda