De wooncoöperatie maakt wonen weer de uitdrukking van een collectief proces. Niet de individuele wens 'hoe wil ik wonen?', maar het gezamenlijk vormgeven aan de vraag 'hoe willen wij samenleven?' bepaalt deze gemeenschappelijke inspanning. Zürich laat zien wat het oplevert wanneer bewoners en gebruikers zelf het heft in handen nemen en een gemengd stadsgebouw realiseren. Wat krijg je dan te zien, en wat betekent dat voor ons perspectief op maatschappelijk vastgoed en stedelijke ontwikkeling vandaag?

We zouden overnachten in de gastenkamers van Zollhaus in Zürich, het net opgeleverde woongebouw van Genossenschaft Kalkbreite. In het hart van de stad, direct langs de spoorbundel naar het hoofdstation. Aan het eind van de avond kwamen we aanrijden en parkeerden in de parkeerkelder onder het gebouw, waar plek was voor zo’n 12 auto’s, maar die grotendeels leeg stond. Via de gezamenlijke fietsparkeerkelder zochten we onze weg naar boven. Díe stond helemaal vol, met fietsen in alle soorten en maten, voor alle fases van het leven, en voor alle ‘walks of life’. Boven aangekomen kwamen we in een ruime hal, waar juist een klein theater in uitliep na de avondvoorstelling. Behalve het theater, gaf de hal toegang tot een restaurant in de plint, en met een trap omhoog naar een bar met een breed terras dat tussen weelderige planten en struiken door uitkeek over de sporen. We vonden onze gastenkamers, met zicht op het spoor maar zonder een spoor van geluid. Een glas in de bar, waar voor de volgende ochtend een schrijversontbijt staat aangekondigd. Het was elf uur ’s avonds op een zaterdag, en het woongebouw ‘stond aan’.