Stel wij nemen afscheid van de intensieve veehouderij en de water- en energieslurpende teelt in kassen. Wat betekent dat voor ons landschap? Er komen dan gigantische hoeveelheden stalruimte vrij. Ook is er veel minder grond nodig voor voedergewassen, maar dit betekent niet dat er in Nederland opeens volop ruimte overblijft voor andere functies. 'Voor een gezond dieet hebben we negentig procent van ons landbouwareaal nodig.'

Stel je voor. Door oorlog, nucleaire rampen, zware vulkaanuitbarstingen, overstromingen en langdurige droogte is Nederland niet meer in staat om energie, grondstoffen en voedsel te importeren  of te exporteren. We staan er jaren achtereen alleen voor en ons eten kan alleen nog bestaan uit voedsel van eigen bodem. Zou er in dat geval genoeg eten te produceren zijn om iedereen in Nederland te voeden? Deze samenloop van omstandigheden klinkt dystopisch, maar eens in de zoveel tijd wordt in opdracht van het Rijk onderzocht of Nederland bij dergelijke buitengewone crisisomstandigheden genoeg voedsel kan produceren voor de eigen bevolking. Het laatste onderzoek was in 2013, uitgevoerd door wat tegenwoordig Wageningen Economic Research heet.

In verschillende scenario’s wordt met van alles rekening gehouden, zoals een beperkte beschikbaarheid van energie, een gebrek aan kunstmest, bestrijdingsmiddelen en diergeneesmiddelen en het ontstaan van ‘productie in de informele sfeer’, zoals de komst van particuliere moestuinen, als aanvulling op een basisdieet. De onderzochte scenario’s bestrijken de bandbreedte van een minimum dieet om te overleven en geen beschikbaarheid van hulpstoffen als kunstmest en diergeneesmiddelen tot het voortzetten van ons huidige voedingspatroon en voldoende beschikbaarheid van hulpstoffen.

Eén van de verkende scenario’s gaat uit van een gezond dieet en geen beschikbaarheid van hulpstoffen, en heeft daarom een lagere opbrengst per hectare – vergelijkbaar met biologische kringlooplandbouw. Wat blijkt: het is goed mogelijk om in Nederland zelfvoorzienend een duurzaam en gezond dieet te produceren. Als we plotseling zelfvoorzienend zouden worden, moeten we overigens wel razendsnel vrijwel de gehele Nederlandse veestapel verorberen.