De laatste jaren zijn een aantal veranderingen gaande, de klimaatcrisis heeft tal van transities in beweging gezet, de wooncrisis verdiept zich verder, demografische veranderingen zijn volop aan de gang en het narratief onder betrokkenen die zich met woningen bezighouden is grondig veranderd. Een luidruchtige paradigmaverschuiving die met horten en stoten ons dwingt na te denken over hoe we willen wonen in de toekomst.

Oorzaken voor deze wooncrisis zijn verschillend. Het idee van een paar jaar terug dat Nederland voor wat betreft de woningbouw af was, de lage rentestand, migratiestromen, een vertrouwen in oplossingen uit de markt om problemen op de woningmarkt op te lossen en tenslotte de politieke onmacht om de uit de hand gelopen wooncrisis het hoofd te bieden. Of de oplossing voor de wooncrisis er de komende tijd gaat komen is de vraag.
Een van de grootste problemen is het ontstaan van haves (met koophuizen) en havesnot (huurders op de vrije markt) op de woningmarkt. De gemiddelde Nederlander heeft 65m² woonoppervlak beschikbaar terwijl dit in Duitsland en andere delen van Europa slechts 45m² is. Terwijl er in Nederland gesproken wordt over een tekort aan woningen!
Een ander groot probleem op de woningmarkt is de kloof tussen enerzijds de productie van woningen en anderzijds de vraag van woonconsumenten. Al een aantal jaren is het traditionele gezin in verval geraakt als hoeksteen van de samenleving. Volgens het CBS wonen veel mensen alleen of als koppel. Jongeren, gescheiden mensen, ouderen wonen in kleine appartementen (als ze die te pakken hebben kunnen krijgen) naast elkaar en klagen over eenzaamheid. De overheid die de wooncrisis moet oplossen sponsort deze individualisering van het wonen nog eens fors met haar inkomensbeleid en de normkostendeler bij mensen met een pensioen of uitkering. De CBS-dataset 'kerncijfers buurten en buurten 2021' laat een beeld zien van deze individualisering van het wonen, in Nederland zijn slechts 2,1 personen per huishouden aanwezig. Deze gezinsdichtheid is enigszins gelijkmatig verdeeld over het land. Individualisering lijkt de overhand te hebben gekregen en mensen leven letterlijk naast elkaar zonder elkaar te kennen of zelfs maar te willen kennen.
Veel woningzoekers zoeken niet alleen een plek om te wonen maar zoeken ook een gemeenschap om mee samen te leven. Samenwonen in allerlei vormen is de laatste jaren echter populairder geworden.
Dit interview gaat over Project Together The Future of Living, collaborative housings en cohousing. Wat betekent dat precies? Is dit het antwoord op de wooncrisis? Is cohousing inclusief? Of is cohousing de opvolger van de populaire narratieven mengen-en mixen-van-bewoners of de wijkgedachte vroeger? Dr. Darinka Czischke is associate professor aan de TU Delft Architecture and the Built Environment.