S+RO 2015/05 25ThemaJaar van de RuimteJiu de bu qu, xin de bu laiJohn van de WaterNEXT Architectswater@nextarchitects.comWat kan ik als Nederlandse architect,die twaalf jaar in China woont enwerkt, van het Manifest 2040 voor Ne-derland vinden? Ik ben waarschijnlijk telang weg om kritisch op deze visionairetoekomst van Nederland te kunnenreageren. En ik ben misschien te kortweg om te beoordelen wat de `waarde'van het Manifest voor het buiten-land kan zijn. Deze laatste gedachtefascineerde. In het Manifest wordtslechts driemaal het woord `buiten-land' en nergens het woord `interna-tionalisering' gebruikt. En dat terwijlinternationalisering van onze professiein toenemende mate belangrijk wordt.Het was de proef op de som waard: ikheb het vertaalde Manifest voorgelegdaan onze Chinese partner Jiang Xiaofei.JvdW: Heb je kans gezien het Manifestte lezen? Wat denk je er van?JXF: Waar ter wereld ook, de essentievan duurzame verstedelijking is hetantwoord op de vraag hoe `dichtheid enomgeving' te combineren, hoe sus-tainable life in balans te brengen metmetropolitan lifestyle.Zoeken naar antwoordenJvdW: Maar de verantwoording bij hetzoeken naar antwoorden verschilt. Vanoverheid naar burgers en van burgersrichting samenleving. Ik denk dat hiereen groot verschil tussen Nederland enChina bestaat. De Nederlandse overheidlijkt zoekende naar een nieuwe rol; doordiscussie met burgers een collectiefdraagvlak te willen cre?ren. Te regisse-ren zonder te dirigeren.JXF: De Chinese overheid zoekt ook,getuigt het nieuwe vijfjarenplan datnet is gepubliceerd. Maar dirigeren enregisseren zullen daarbij leidend blijven.Net als het mantra `jiu de bu qu, xin debu lai'.1JvdW: Er ligt in het Westen denk ikte selectief nadruk op de uiterstenvan dit mantra. China is nog steedseen ontwikkelingsland. De helft vande bevolking leeft nu van minder danvier dollar per dag. Desondanks is deprognose een groei van 350 miljoenstedelingen in de komende tien jaar. In2025 zal een miljard Chinezen in stedenwonen. Een ongekende ontwikkeling diegepaard gaat met grote consequentiesvoor milieu en omgeving.Groot door klein te zijnJXF: Nederlandse en Chinese prioritei-ten zijn moeilijk vergelijkbaar.JvdW: Maar leiden niet onherroepe-lijk tot verschillende resultaten. Denkaan ons project in Linfen.2 VolgensGoogle nog steeds ??n van de meestvervuilde steden ter wereld. De stad isdoor de nieuwe burgemeester inmid-dels verduurzaamd. (...) Transformatievan de bestaande woningvoorraad enverduurzaming zijn belangrijke thema's'in het nieuwe vijfjarenplan. Liggen hierkansen voor Nederland?JXF: Voor alle Nederlandse professies,werkzaam in de duurzame steden-bouw. Chinese steden zijn teveel inonbalans, teveel geworden tot machi-nes voor GDP-growth. Alle Nederlandseopgaven uit het Manifest spelen ookin China. Maar op een onvergelijkbareschaal en in andere cycli. Daarom zijnde voorgestelde principes moeilijk`bruikbaar'. (...) Wat denk jij?JvdW: Mee eens. De principes zijn teNederlands om in China betekenis tekunnen krijgen. Nederland is groot doorklein te zijn; veel voorgestelde prin-cipes zijn juist `bruikbaar' binnen deNederlandse context. Maar de wereld isgroter dan Nederland. De vraag is, hoede unieke Nederlandse kwaliteiten alsonderscheidend vermogen `bruikbaar'te maken voor het buitenland.JXF: Er is geen antwoord op die vraag.Ook hier is alleen een zoektocht naarantwoorden mogelijk. En die kan nietvroeg genoeg beginnen. Daar ligt deverantwoording van ons vakgebied. Noten1 Als het oude niet gaat kan het nieuwe nietkomen.2 Stad in het zuiden van de Shanxi provincie.John van de Water is mede-oprichteren partner van NEXT architects. Hijwoont en werkt sinds 2004 in China enrealiseerde daar met NEXT architectsBeijing tientallen bouwprojecten. In 2011schreef hij het boek `Je kunt China nietveranderen, China verandert jou' (nai/010uitgevers); een persoonlijk verslag overhoe het is om als Westerse architect ineen volstrekt andere culture context alsde Chinese te werken.Jiu de bu qu, xin de bu laiAls het oude niet gaat, kan het nieuwe niet komen