Op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord opende onlangs 24Flower, een bloemenkiosk die 24 uur per dag verse bloemen verkoopt. De kiosk, die overdag als reguliere bloemenkraam opereert, levert deze 24-uurs dienst door de overgebleven bossen ‘s nachts via een automatiek aan te bieden. Het frisse initiatief is koren op de molen van de gemeente Amsterdam, die de NDSM-werf heeft aangemerkt als één van de gebieden waar de 24-uurseconomie van de hoofdstad tot wasdom moet komen.
36 2015/02 S+ROThemaBinnenstadGentrification van de nachtGentrificationvan de nacht24FLOWER winkel in Amsterdam.Foto: Lariza Wijker, Lariza FotografieOp de NDSM-werf in Amsterdam-Noordopende onlangs 24Flower, een bloemen-kiosk die 24 uur per dag verse bloemenverkoopt. De kiosk, die overdag alsreguliere bloemenkraam opereert,levert deze 24-uurs dienst door deovergebleven bossen `s nachts via eenautomatiek aan te bieden. Het frisseinitiatief is koren op de molen van degemeente Amsterdam, die de NDSM-werf heeft aangemerkt als ??n van degebieden waar de 24-uurseconomie vande hoofdstad tot wasdom moet komen.Het initiatief is exemplarisch vooreen bredere ontwikkeling die zich inAmsterdam en vele andere steden in dewereld voltrekt. De nacht wordt ont-dekt als nieuwe frontier van de stede-lijke ontwikkeling. Nieuwe initiatievenkiezen voor de nacht en krijgen er --zolang ze netjes en ordentelijk zijn -- deruimte van de gemeente. Zo opende on-langs in Amsterdam ook Bubble & Stitchde deuren; een 24-uursstomerij diedoor het frisgroene interieur meer wegheeft van een high tea-gelegenheid danvan een doorsnee wasserette.Schoorvoetend claimen deze nieuweondernemers hun positie in de nacht,die tot dan toe vooral bevolkt werddoor nachtbrakers, taxichauffeurs,portiers, schoonmakers en horecaper-soneel. Daarmee is er een opvallendeparallel te trekken met het gentrificati-on-proces dat veel oude stadsbuurtendoormaken. Vanuit een positie die zichkenmerkt door overlast, criminali-teit, slecht onderhouden panden enveel laaggeschoolde arbeid wordt eenopwaartse spiraal ingezet. Eerst komende kunstenaars en hun culturele activi-teiten, gevolgd door de kleine onder-nemers en hun bijzondere concepten,en langzaam weet een steeds brederegroep zijn weg naar deze `nieuwe' stuk-ken stad te vinden.Ook de nacht gentrificeert dus. Datbegon een aantal jaar geleden al methet cultureel programmeren van denachtelijke activiteit. In Amsterdamzijn evenementen als N8, Nuit Blancheen 24H Oost/West/Zuid-Oost/et ceteraduidelijke pijlers van de hernieuwdeinteresse voor de nacht. Nachtclubswaarbij kunst en cultuur onderdeeluitmaken van de programmering warende eerste die door de gemeente werdenbeloond met een 24-uursvergunning. Ennu volgen dus ook de kleine onderne-mers zoals 24Flower en Bubble & Stitch.Amsterdam spreekt actief uit dat hetnachtondernemers wil aantrekken die`met hun concept iets toevoegen aanhet bestaande'.Net als bij gentrification van stadswij-ken speelt ook in de nacht een procesvan verdrukking en strijd met bestaan-de groeperingen een rol. De schermut-selingen rondom taxidienst Uber is daarhet beste voorbeeld van. De reactie vande bestaande taxichauffeurs spreektboekdelen en dat zij zich bedreigd voe-len door de nieuwkomers steken ze nietonder stoelen of banken. Maar gaat ditook verder? Krijgt de rozenverkopendePakistaan concurrentie van de 24-uursbloemenkiosk? Trekken we binnenkorteen speltburger of biologische kroketuit de muur en ziet de kebabtent zijnnachtelijk omzet verdampen? Of openteen glutenvrije bakker binnenkort eennieuwe nachtwinkel voor de bewust-etende nachtuiltjes?Ook in andere steden zijn de tekenenvan de domesticering van de nacht dui-delijk zichtbaar. In Stockholm wordenevenementen georganiseerd rondomhet `s nachts werken. Drukke stedelin-gen komen gewapend met laptops bijelkaar om de rustige uren van het et-maal te gebruiken om geconcentreerdte werken. Andere ondernemers spelenweer in op dit nachtelijk werken doorvanuit een automatiek verse saladesaan te bieden.De nacht wordt braver. De scherperandjes worden bijgeschaafd en debestaande nachteconomie wordt uit-gedaagd. De rafelrand van het etmaalmoet -- althans in Amsterdam -- gelo-ven aan de opruimdrift van de gemeen-te. Met een aantal beleidsprogramma'swordt de gentrification van de nachtstevig begeleid. De opschoning van deWallen is daar een sprekend voorbeeldvan. Niet verwonderlijk vond er onlangseen protestactie van sekswerkersplaats die zich, net als de taxi-chauf-feurs en net als de oude bewoners vangentrificerende buurten, in hun positiebedreigd voelen. Joop de Boer is mede-oprichter van ste-delijk ontwerp- en communicatiebureauGolfstromen en het internationale onlinemagazine Pop-Up City.Joop de BoerGolfstromenjoop@golfstromen.nlgolfstromen.nl popupcity.netGentrificationvan de nachtS+RO 2015/02 37ThemaBinnenstadGentrification van de nacht
Reacties