16 2015/02 S+ROThemaBinnenstadBinnenstadsmanagementin de toekomstBinnenstadsmanagementindetoekomstFiguur 1: ParticipatiebinnenstadsmanagementBinnenstadsmanagementindetoekomstFunctie VisieStrategieUitvoeringRuimteGebruikS+RO 2015/02 17ThemaBinnenstadBinnenstadsmanagementin de toekomstFelix WigmanPlatform Binnenstadsmanagementplatform@binnenstadsmanagement.orgwww.binnenstadsmanagement.orgDe binnenstad is een bepalende factorvoor de identiteit en het imago vande stad. Direct en indirect is het deeconomische motor van een gemeente.De kwaliteit van een binnenstad isvan belang voor de kwaliteit van hetwoon-, werk-, leef- en verblijfklimaatvan een gemeente en zelfs van deregio. Felix Wigman legt uit hoe goedmanagement van de binnenstad hieraan kan bijdragen.Binnensteden zijn gebieden met com-plexe opgaven en uitdagingen. Er zijnveel partijen met uiteenlopende belan-gen actief. Het is bij uitstek het gebied,waar uitnodigingsplanologie al jarengemeengoed is. Overheid en investe-rende partijen staan hier samen aande lat. De invloed van de gemeente opeconomische activiteiten en op consu-mentengedrag is beperkt, ze kan vooralstimulerend en faciliterend optreden.Alle stakeholders die in de binnenstadactief zijn onderkennen het belang vansamenwerking, maar dat in de praktijkbrengen is een lastige opgave. Juist daarkan de overheid een rol in spelen.Wat is de `juiste' handelswijze, welkeactiviteiten moet je als gemeenteondernemen en waar moet je juist los-laten? Dat zijn vragen die bij gemeenteneen prominente rol spelen als het gaatom binnensteden. Ook de exploitan-ten van de binnenstedelijke functiesen activiteiten en vastgoedeigenarenworstelen met vraagstukken die inbinnensteden spelen. Het is effectiefen effici?nt, maar ook gewoon prettigom daarover met andere gemeenten tebrainstormen. Daarom is twintig jaargeleden de Stichting Platform Binnen-stadsmanagement opgericht, waarbijinmiddels circa 75 binnensteden aange-sloten zijn. Intervisie zorgt dat je elkaarop weg helpt, synergie-effecten bereikten niet iedereen het wiel hoeft uit tevinden. Partijen binnen het platformhouden elkaar scherp op wat werkt enop actuele trends.KansenBinnensteden verkeren al langer inzwaar weer, dat is geen nieuws. Maarde trends hebben niet alleen negatievegevolgen, ze bieden ook kansen. Omdit te illustreren staan we kort stil bijdrie elementen die bepalend zijn voorhet functioneren van binnensteden:gebruik, functies en fysieke ruimte (ziefiguur 1). Als je kijkt naar `het gebruik',dan zijn er kansen door in te spelenop de keuze van consumenten tus-sen offline en online. Het gaat dan ompersoonlijk contact en het uitproberenter plekke. Daarnaast is het van belangte beseffen dat mensen bereid zijn omgrotere afstanden af te leggen, waarbijook cultuur en recreatie een rol spelen.Als je kijkt naar `de functies', dan zienwe een groeiende behoefte aan horeca,leisure en cultuur en zijn er kansenvoor nieuwe concepten gericht opbeleving, die inspelen op (impulsiever)recreatief bezoek. Daarnaast liggen erkansen voor initiatieven met gemengdefuncties (blurring), zoals detailhandel/horeca/ambacht/onderwijs. Ook wonenwordt steeds belangrijker. Als het overde `fysieke ruimte' gaat, dan is eencompact kernwinkelgebied kansrijk,met de randen in een eigen sfeer. Ookflexibilisering biedt kansen, kijk bijvoor-beeld naar de opkomst van de popup-winkels. Steeds belangrijker is hetgoed afstemmen van de inrichting enuitstraling van de openbare ruimte opde functie en identiteit van een gebied.Niet alle binnensteden ondervindenin dezelfde mate, dezelfde invloeden.Er zijn grote lokale verschillen te zien.Simpel gezegd: sterk wordt sterker enzwak wordt zwakker. >>Als Platform Binnenstadsmanagement signale-ren we belangrijke uitdagingen en thema's voordit samenwerkingsproces. (City)marketing is daar??n van. De kansen voor binnensteden zijn er volop, maardie moeten wel herkend en gepakt worden. Met de `Verkiezingbeste binnenstad' willen we als Platform de binnenstad positiefonder de aandacht brengen. Dat doen we al sinds 2003. Eerdere`winnaars' laten zien dat de titel een belangrijke bijdrage levert aande economie van die binnenstad. De prijs wordt toegekend aan debinnensteden waar de afgelopen twee jaar de meeste dynamiek envernieuwing heeft plaatsgevonden. Hierbij wordt gekeken naar deintegrale ontwikkeling van de binnenstad, het gaat om aspecten alsaanbod, ruimtelijke structuur, mobiliteit, leefbaarheid, duurzaam-heid, organiserend vermogen en digitalisering. De bekendmaking vande twee winnaars wordt gekoppeld aan een inhoudelijke middag op18 november op een feestelijke locatie in Den Haag.Meer informatie: www.debestebinnenstad.nlCitymarketing18 2015/02 S+ROThemaBinnenstadBinnenstadsmanagementin de toekomstBelangrijke bepalende factor voor`succes' is de mate waarin aangeslotenwordt op het bezoekdoel: kleine centrawaar boodschappen doen centraalstaat, moeten inzetten op bereikbaar-heid en gemak, terwijl grote binnenste-den waar juist het recreatief winkelencentraal staat, scoren met sfeer enbeleving (zie figuur 2).SleutelbegrippenBinnenstadsmanagement is noodza-kelijk om de concurrentiestrijd aan tekunnen en om (bij) te sturen op de grotedynamiek. Sleutelbegrippen hierbijzijn `positionering' en `samenwerking'.Gezamenlijk moeten keuzes gemaaktworden, met draagvlak voor zowelde visie, de strategie als ook voor deuitvoering. Het gaat dan om samen-werking tussen exploitanten (retailers,cultureel ondernemers, evenementen-organisaties), overheid (bestuurlijk enambtelijk) en vastgoedeigenaren. Erwordt gewerkt in een proces van co-creatie, waarbij een gedeeld eigenbe-lang (sense of urgency) de basis vormtvoor de samenwerking en de slagkrachtervan. Samen moet nagedacht wordenover het onderscheidend vermogen inrelatie tot: functionele kwaliteit: wordt beant-woord aan de koop-, gebruiks- enmobiliteitsbehoefte? fysieke kwaliteit: is het gebied aan-trekkelijk met voldoende belevings-waarde? programmatische kwaliteit: is ersprake van onderscheidend vermo-gen in activiteiten en arrangemen-ten, bijvoorbeeld in evenementen,festivals en dergelijke?Dit samenspel bepaalt de identiteit. Eengezamenlijke visie vormt de verbindervan belangen, waarbij niet geschroomdmoet worden om keuzes te maken. Nietalleen op gevoel, maar vooral op basisvan feiten en inzicht. Ook de strategieen uitvoering moet in een proces vanco-creatie uitgestippeld worden, waar-bij een goede organisatie en financi?leborging niet uit het oog verlorenmogen worden.VerbredenNaar de toekomst toe zal de aanpakvan binnensteden nog verder verbreeddienen te worden. We gaan toe naargebiedsgerichte, integrale leefbaar-heidsvisies, gericht op kwaliteit, vitali-teit en leefbaarheid. Ook aspecten alsgezondheid en veiligheid spelen daarbijeen belangrijke rol. Een andere uitda-ging ligt op het gebied van mobiliteit,waarbij het een belangrijk besef is dathet bezoekdoel de vervoermiddelkeuzebepaalt. De elektrische fiets maaktde actieradius flink groter. Trends inde mobiliteit hebben effecten op debinnenstad. Dit geldt ook voor digitali-sering. Het heeft effecten op mobiliteit,het handelen van doelgroepen en biedteen kans voor total retail (verwevingonline en offline). Acquisitie is eenblijvende opgave, waarbij het niet alleengaat om het verleiden van nieuwe func-ties en (grote) spelers, maar ook omhet coachen van gevestigde functiesen het opleiden van (in het begin nog)kleine nieuwe spelers. Een structurelenieuwe opgave voor de toekomst ligter op het gebied van monitoring. Hetgaat hierbij om het in beeld brengenvan effecten van maatregelen en demate van doelbereiking. Door dezecontinue vinger aan de pols kan snel(bij)geschakeld worden. Zowel in beleidals in de concrete doelgroepbenaderingvan bezoekers. Felix Wigman is voorzitter van hetPlatform Binnenstadsmanagement.KwetsbaarVermaakcentrumGemakcentrumRecreatiefGrootKleinDoelgerichtGebruik centrumgebiedSchaalcentrumgebiedFiguur 2: BSM gebruik centrumgebied